รูปแบบ แนวคิด และกิจกรรมทางการศึกษา : ภาพประกอบทางอินเทอร์เน็ต

      รูปแบบการจัดการศึกษาของโรงเรียนสามรถจัดได้อย่างหลากหลายตามแนวคิด ปรัชญา  และความเชื่อของผู้จัด  โดยมุ่งเน้นผลที่เกิดกับผู้เรียนที่อาจแตกต่างกันไป ตามบริบทของโรงเรียน  อันได้แก่  นโยบาย  เจตคติและค่านิยมของชุมชน  วัฒนธรรมประเพณี  ทรัพยากร  สนับสนุนจากชุมชน  ทั้งนี้  สถานศึกษาต้องคำนึงและตระหนักในการจัดทำหลักสูตร  การจัดกระบวนการเรียนรู้และการวัดผลประเมินผลเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ให้สอดคล้องกับหลักจิตวิทยาพัฒนาการและจิตวิทยาการเรียนรู้    ก่อให้เกิดสังคมแห่งภูมิปัญญาและการเรียนรู้ ที่เปิดโอกาสให้คนไทยทุกคนสามารถคิดเป็น ทำเป็น มีเหตุผล มีความคิดริเริ่มสร้างสรร สามารถเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต รู้เท่าทันโลก เพื่อพร้อมรับกับการเปลี่ยนแปลง สามารถสั่งสมทุนทางปัญญา รักษาและต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นได้อย่างเหมาะสม เพื่อให้ผู้เรียนพร้อมที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตตนเอง  ครอบครัว  และสังคม ให้ดำรงชีพได้อย่างมีความสุข

รูปแบบ	แนวคิดทางปรัชญา	คำสำคัญ	กิจกรรม
ซัมเมอร์ฮิลล์ และ อัตถิภาวะนิยม	ภววาทนิยม/อัตถิภาวะนิยม (Existentialissm) -เน้นเรื่องเสรีภาพ -การพัฒนาจิตวิญญาณ -เน้นการรู้จักตนเอง -เน้นความสำคัญของบุคคล -เน้นความรับผิดชอบ -ความรู้เป็นเรื่องของแต่ละบุคคล	-มนุษย์เป็นสิ่งที่มนุษย์ทำไม่ใช่ทำสิ่งที่มนุษย์เป็น -เข้าหาเป้าหมายชีวิตของแต่ละบุคคล -ไม่มีวิชาใดวิชาหนึ่งสำคัญที่สุด	-ไม่กำหนดแบบแผน -ฝึกความรับผิดชอบตนเอง -นักเรียนมีเสรีภาพ -ครูเป็นผู้แนะนำ/กระตุ้น -เนื้อหาไม่จำกัดขอบเขต -เน้นศิลปศาสตร์ /มนุษยศาสตร์/ ประวัติศาสตร์
สร้างองค์ความรู้	Constructinvism *Learning  By  Doing *Co-operative Learnig -เน้นเรียนรู้โดยการปฏิบัติ -ผู้เรียนค้นหาและสรุปความรู้เอง -การจัดการเรียนรู้ที่มีความหมาย -การเชื่อมโยงความรู้เดิม-ใหม่และนำความรู้ไปใช้	*ความรู้ไม่ใช่ความจริง    แท้เป็นเพียงสิ่งสมเหตุ    สมผลในช่วงเวลานั้น    และเปลี่ยน แปลงได้ *ความรู้เกิดจากโครง   สร้างทางปัญญา	*จัดบรรยากาศ/แหล่ง/สื่อ *กระตุ้นผู้เรียนด้วยคำถาม *ผู้เรียนปฏิบัติหาคำตอบ *ผู้สอนแนะนำ/เสริมแรง *ประเมิน/สะท้อนกลับ *ใช้แผนที่ความคิด *ใช้การสืบเสาะ *ใช้การแก้ปัญหา
ปราศจากโรงเรียน	Deschooling Society *ควรเรียนรู้ได้โดยไม่จำกัดเวลา *ควรแบ่งปัน/แลกเปลี่ยนความรู้ *ควรเปิดโอกาเสนอข้อคิดเห็น	*จัดวัตถุทางการศึกษา   ให้คนเขาถึงได้มาก    ที่สุด *ระบบโรงเรียนแพง    และไม่คุ้ม	*สร้างแหล่งเรียนรู้รอบตัว   อย่างหลากหลาย *เปิดศูนย์ทักษะ/ความรู้ *สร้างธนาคารความรู้ *จัดคู่สนใจเพื่อร่วมเรียนรู้ *ทุกคนเป็นครูได้ *จัดคูปองการศึกษา
การจัดการศึกษาผ่านเครือข่ายอิเล็กทรอนิกส์	E-Learning *เรียนรู้โดยไม่จำกัดเวลา/สถานที่ *เรียนรู้ตลอดชีวิต *การเรียนผ่านคอมพิวเตอร์และ     ระบบโทรคมนาคม	*การมีส่วนร่วม *การสะท้อนผลกลับ *การเสริมแรง *การเรียนจากง่ายไปยาก	*จัด Knoeledge Base *ชุดการเรียน *ห้องเรียนเสมือนจริง *แหล่งความรู้แสริม *ศูนย์ประเมินการเรียน *ศูนย์ข้อมูลส่วนบุคคล *ศูนย์สื่อโสตทัศน์
Plearn	Plearn = Play + Learn *ทุกคนอย่างเรียนรู้ แต่การเรียนรู้   ต้องมีความสุข *การเรียนรู้โดยการเล่นนำไปสู่   การคิดสร้างสรรค์	*การเล่นเป้นกระบวน   การเรียนรู้ *การมีส่วนร่วม *ปฏิสัมพันธ์ *สอนให้ทำ นำให้คิด	*ครูออกแบบกิจกรรม   ที่เหมาะสม *จัดสถานการณ์และสร้าง   ทางเลือกในการเรียนรู้   โดยการเล่น *สื่อเครื่องเล่น/อุปกรณ์   การเรียนที่หลากหลาย *ทรัพยากรและสภาพ    แวดล้อมที่เหมาะสม
มนุษยนิยมแนวใหม่	Neo-Humanism *มนุษย์และประโยชน์สุขของ   มนุษย์เป็นเรื่องสำคัญที่สุด *เน้นความรัก/ความเมตตา *มนุษย์คือมนุษย์  โดยมนุษย์   และเพื่อมนุษย์ *สิ่งมีชีวิตมีคุณค่าแก่การดำรง   ชีวิตเท่ากัน	*เข้าหาธรรมชาติ *ยกระดับจิตใจ *ทางสายกลาง *ใช้วิธีการแห่งเหตุผล *ปัญญาเป็นเครื่องมือ   ในการแก้ปัญหา *ใช้เทคโนโลยีในการ   แก้ปัญหา	*จัดสิ่งแวดล้อม/ธรรมชาติ *ฝึกฝนจิต/จริยธรรม *การรู้จักพอเพียง *การอยู่ร่วมกันโดยสันติ *สร้างวุฒิปัญญา *ฝึกการหาเหตุ-ผล *เน้นคณิตศาสตร์ *เน้นภาษา
ระบบสัญญา	Charter  School *การศึกษาเพื่อทุกคน    และทุกคนมีส่วนร่วมในการ    จัดการศึกษา *เด็กเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้	*ชุมชนจัดตั้งโรงเรียน *สนองความต้องการ   ของชุมชน	*คละอายุ *เนื้อหาบูรณาการ *ใช้เทคโนโลยีทันสมัย   ในการเรียนรู้

เอกสารอ้างอิง

• ชัยอนันต์  สมุทรวานิช.  วิสัยทัศน์ไทยในสังคมโลก.  กรุงเทพฯ   :   สำนักพิมพ์อมรินทร์,   2543

• เทียนชัย  วงศ์ชัยสุวรรณ.  สู่กระบวนทัศน์ใหม่.  กรุงเทพฯ  :  พิมพ์ดี จำกัด,  2539

• ไพพรรณ  เกียรติโชติชัย.  กระบวนทัศน์ใหม่และแนวโน้มการจัดการศึกษาการบริหารการศึกษา

       ในศตวรรษที่ 21.  กรุงเทพฯ  :  การศึกษา,  2545